Son günlerde İstanbul Barosu Başkanlığı tarafından anonim şirketlere, hatta söz konusu şirketlerin şubelerine sözleşmeli yahut sigortalı avukat bulundurup bulundurmadıkları hakkında bilgi vermeleri yönünde yazı gönderilmektedir. Anonim şirketler tarafından söz konusu zorunluluğa uyulmaması halinde yüklü miktarda idari para cezasının uygulanacak olması bu konuyu açıklığa kavuşturma zorunluluğunu doğurmuştur.
Makalemizde anonim şirketlerde avukat bulundurma zorunluluğunun yasal dayanağı, hangi anonim şirketlerin sözleşmeli avukat bulundurmak zorunda oldukları, sözleşmeli avukatlara ne kadar ödeme yapılacağı, hangi belgelerin Baro Başkanlığı’na sunulması gerektiği, bu yükümlülüğe uyulmaması durumunda uygulanacak cezalar açıklanmıştır.
Öncelikle, anonim şirketlerde avukat bulundurma zorunluluğunun yasal dayanağı 1136 sayılı Avukatlık Kanunu’nun (“Kanun”) 1238 sayılı Kanun’un 1. maddesiyle değişik 35. maddesinin üçüncü fıkrasına 02.05.2001 tarih 4667 sayılı Kanunun 22. maddesiyle eklenen ve 23.01.2008 tarih 5728 sayılı Kanunun 329. maddesi ile değiştirilerek 08.02.2008 tarihinden itibaren yürürlüğe giren aşağıda yer alan fıkra hükmüdür:
“(3) (Değişik: 23/1/2008-5728/329 m.) Dava açmaya yeteneği olan herkes kendi davasına ait evrakı düzenleyebilir, davasını bizzat açabilir ve işini takip edebilir. Ancak, Türk Ticaret Kanununun 272 nci maddesinde ön görülen esas sermaye miktarının beş katı veya daha fazla esas sermayesi bulunan anonim şirketler ile üye sayısı yüz veya daha fazla olan yapı kooperatifleri sözleşmeli bir avukat bulundurmak zorundadır. Bu fıkra hükmüne aykırı davranan kuruluşlara Cumhuriyet Savcısı tarafından sözleşmeli avukat tayin etmedikleri her ay için, sanayi sektöründe çalışan onaltı yaşından büyük işçiler için suç tarihinde yürürlükte bulunan, asgarî ücretin iki aylık brüt tutarı kadar idarî para cezası verilir.”
Kanun’daki sermaye miktarının beş katı ifadesinin yorumlanması için Türk Ticaret Kanun’undaki esas sermaye miktarına bakılmalıdır. Çünkü bahse konu Kanun’un yürürlük kazandığı tarih itibari ile yürürlükte olan Mülga 6762 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 272’nci maddesindeki düzenlemenin aynen korunduğu yürürlükteki 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 332’nci maddesi ile ön görülen esas sermaye miktarı 50.000-TL’dir. Bu bağlamda, esas sermaye miktarı 250.000 TL ve üzerinde olan anonim şirketlerin sözleşmeli bir avukat bulundurmak zorunda oldukları açıktır. Bu zorunluluk, kuruluş esas sermayesi 250.000 TL ve üzeri olan anonim şirketlerde tüzel kişilik kazanılması ile birlikte; kuruluş esas sermayesi 250.000 TL’nin altında ancak sermaye artırımı sonrasında esas sermaye miktarı 250.000 TL ve üzerine çıkan anonim şirketlerde ise, sermaye artırımına ilişkin genel kurul kararının ticaret siciline tescil ettirildiği anda doğmaktadır.
Yukarıdaki kriterlere uyan ve sözleşmeli avukat bulundurması gereken anonim şirketlerin, Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi’ne göre, ilgili avukatlara, 2017 yılında asgari 1.650-TL aylık ücret ödemeleri gerekmektedir. Ancak, takip edilen dava, takip ve işlerde tarifeye göre hesaplanacak vekalet ücretinin, yıllık avukatlık ücretinin üzerinde olması durumunda, aradaki eksik miktar avukata ayrıca ödenecektir.
Bu doğrultuda, yasal düzenleme uyarınca bahse konu anonim şirketler sözleşmeli avukat ya da sigortalı avukat bulundurarak yükümlülüklerini yerine getirmiş olacaklardır. Bu yükümlülük kapsamında ilgili anonim şirketlerin, kendilerine Baro Başkanlıkları tarafından tebliğ edilen yazıların tebliğ tarihinden itibaren 10 gün içerisinde, şayet Sözleşmeli avukat bulunduruyorlar ise 2016-2017 yılına ait Avukatlık Sözleşmesi ile ilgili ücret ödemelerini gösteren serbest meslek makbuzu ödeme belgesi örneklerini, eğer çalıştırılan avukat sigortalı ise 2017 yılına ait maaş bordroları örneklerini ilgili Baro Başkanlığı’na sunmaları gerekmektedir.
Ayrıca, Baro Başkanlıkları tarafından gönderilen yazıların ilgili şirketin hem genel merkezine hem de şubelerine ayrı ayrı tebliğ edilmesi halinde yalnızca genel merkezden ilgili belgelerle birlikte cevabi yazının tebliğ tarihinden itibaren 10 gün içerisinde sunulmasının yeterli olacağı kanaatine varılabilmektedir.
Bununla birlikte, Baro Başkanlıkları tarafından gönderilen yazılarda Şirketlerce sunulması istenen avukatlık sözleşmelerinin ve serbest meslek makbuzu ödeme belgesi örneklerinin 2016 yılını da kapsar bir şekilde sunulmasının istendiği görülmüştür. Ancak idari yaptırıma maruz kalınmaması için 2017 yılını kapsar bir avukatlık sözleşmesinin mevcudiyeti ve uygulanmış olması bir başka deyişle serbest meslek makbuzu kesilmiş hizmetin bulunması yeterli olabilecektir.
Birden fazla sigortalı avukat ile çalışılması halinde ise avukatlardan yalnızca birisine ait maaş bordroları örneğinin Baro Başkanlığı’na sunulması kafidir.
Kanun’un 35’inci maddesinin üçüncü fıkrasına göre, esas sermayesi 250.000 TL ve üzeri olduğu halde sözleşmeli avukat bulundurma yükümlülüğünü yerine getirmeyen anonim şirketlere Cumhuriyet Savcısı tarafından, sözleşmeli avukat tayin etmedikleri her ay için, sanayi sektöründe çalışan onaltı yaşından büyük işçiler için suç tarihinde yürürlükte bulunan, asgari ücretin iki aylık brüt tutarı kadar idari para cezası verilir. Bu bağlamda, sözleşmeli avukat bulundurmayan anonim şirketlere şirket merkezinin bulunduğu yerdeki Cumhuriyet Savcısı tarafından verilecek idari para cezası, 2017 döneminde her ay için iki aylık brüt asgari tutar 3.555,00-TL olarak uygulanacaktır.
İstanbul Barosu Başkanlığı tarafından başlatılan denetim kapsamında pek çok anonim şirketinin avukat bulundurma zorunluluğuna uyup uyulmadığı irdelenmektedir.
Sermayesi 250.000-TL üzerinde olan anonim şirketlerin çalıştıkları sözleşmeli veya sigortalı avukatların avukatlık sözleşmesi ile ilgili ücret ödemelerini gösteren serbest meslek makbuzu ödeme belgesi örneklerini veya bordrolarını gelen talep doğrultusunda 10 gün içerisinde Baro Başkanlığı’na ibraz etmesi gerekmektedir. Aksi takdirde idari para cezası riski doğacaktır.
Av. Naz Dalbayrak