Kambiyo Senetlerinde Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar

Jan 18, 2016

Kıymetli evrakların en önemli özelliği hakkın se¬nede bağlı olması ve senetsiz ileri sürülememesi olduğundan kanunda bu evraklar için şekil şartları öngörülmüştür.

Türk Ticaret Kanunu’nda bonoda bulunması gereken şekil şartlarını belirlemiş olup; bu şartlar aşağıda detaylı olarak incelemektedir.

1) Bono kelimesi yer almalıdır.

Senet veya bono sözcüğünün senet metninde yer alması zorunlu olup, senedin başına veya diğer bir kısmına yazılması geçerli sayılmamaktadır.

2) Kayıtsız şartsız ödeme taahhüdü

Bono bir ödeme vaadidir. Bu vaadin belirli bir tutar olması ve herhangi bir şart ihtiva etmemesi gerekmektedir. Şart ihtiva eden senetler teminat senedi sayılmaktadır.

3) Belirli bir bedel ödemeyi taahhüt etmesi gerekmektedir.

Senette belirli bir para miktarının yazılmasını zorunlu kılan bu unsur iki ayrı şekil şartını daha beraberinde getirmektedir. Bu şekil şartları:

a) Ödenecek bedelin yazılması,
b) Ödenecek bedelin para cinsinin yazılması miktarın yazılmasıdır.

Herhangi bir bedel belirtilmeden, örneğin "Satın aldığım [*]’de bulunan [*] Ada [*] Pafta numaralı gayrimenkul bedeli karşılığını ödeyeniz" veya “Her biri [*] TL bedelli [*] adet dikiş makinasının bedelini ödeyiniz” gibi kayıtlar geçerlilik arz etmemektedir.

Ödenecek bedel, Türk Lirası olabileceği gibi, yabancı para da olabilecektir. Para cinsinin yazılmaması halinde senedin geçersiz olacağı tartışmasızdır. Türk Lirası olabileceği gibi yabancı para cinsinden de olabilir. Miktar yazılmakla birlikte para cinsinin yazılmaması, eksik veya yetersiz yazılması halinde senet geçersiz olur. Örneğin, gerek senedin üst tarafındaki tutar kısmına gerekse senet metni içindeki kısma 10.000.000 Dolar yazılması durumunda miktar belli olmakla birlikte para cinsi belli olmadığından poliçe yine geçersiz olur.

4) Kime ya da kimin emrine ödenecekse onun ad ve soyadı/unvanı

Bono kime ödenecek ise onun ad ve soyadını taşımalıdır. Alacaklı tüzel kişi ise tüzel kişinin unvanı bonoda yer almalıdır. Bir gerçek veya tüzel kişiyi ifade etmeyen yazılımlar geçerli sayılamamaktadır. Örneğin: “ Marmaris Büfe” gibi bir lehdar yazılımı halinde, lehdarın şahıs mı yoksa bir tüzel kişilik mi oldu anlaşılamadığından, poliçe geçersiz sayılacaktır.

5) Muhatabın Adı ve Soyadı/Unvanı ve Adresi

Poliçede asıl borçlu muhataptır. Muhatap ad/soyadı veya unvanının, ayrıca adresinin poliçede yer alması zorunlu bir unsurdur. Adres belirtilirken muhakkak il bilgisinin yer alması gerekmektedir. Örneğin; “Hızırbey Cad. Hızır Apt. No:10 Kadıköy” adres geçersiz olup; “Hızırbey Cad. Hızır Apt. No:10 Kadıköy/İstanbul” adres geçerli sayılmaktadır. Keşideci için yukarıda belirtmiş olduğumuz dier koşullar muhatap için de geçerlilik arz etmektedir.

6) Tanzim Tarihi

Keşide tarihi, senedin ne zaman düzenlendiğini gösteren tarih olup; yokluğu senedi geçersiz kılmaktadır. Kanun koyucu tarafından, bu tarihin zorunlu unsur kabul edilmesinin;

a) Senedi tanzim edenin tanzim tarihindeki ehliyet ve yetkisini inceleyebilmek,
b) Tanzim tarihinde keşidecinin lehdara borçlu olup olmadığının tespit edebilmek,

amaçlarını taşıdığını belirtmek gerekir.

Örneğin; 30.11.2015 tanzim tarihli bir senet tanzim eden Ayşe Kartal’ın bu tarihte kambiyo senedi (poliçe) düzenleme ehliyetine haiz olup olmadığı, poliçeyi herhangi bir tüzel kişilik adına düzenlemesi halinde ise, bu şirketi temsil ve ilzama yetkili olup olmadığı hususları ancak tanzim tarihi ile tespit edilebilecektir.

7) Keşidecinin İmzası

İmzanın geçerliliği için imzanın muhakkak el ile atılması gerekmektedir. Paraf, imza olarak değerlendirilemez. Ayrıca mühür veya kaşe, baskılı imza gibi aletlerle ve parmak izi ile atılan imzalar ve dolayısıyla bu imzaları taşıyan poliçeler geçersiz sayılmaktadırlar.

Keşidecinin el ürünüyle atılmış imzasının senedin ön yüzünde ve senet metninin altında bulunması gerekmektedir.

Yukarıda saymış olduğumuz koşullar, bir kambiyo senedinin taşıması gereken zorunlu unsurları içermekte olup; kambiyo senetlerinin şekil şartlarına sıkı sıkıya bağlı olduğunu, hakkın kullanılabilmesi için senedi ibraz yükümlülüğü olduğunu ve yukarıda belirtilen zorunlu unsurların senet metninde yer alıp almadığının kontrol edilmesi gerektiğini belirtmek isteriz.


Av. Samime Özgen
18.01.2016