Rekabet hukuku çerçevesinde rakipler arasında geleceğe yönelik ve stratejilere ilişkin bilgilerin paylaşılması rekabet hukuku bakımından uyumlu eylem olarak nitelendirilmekte ve bu bağlamda rekabet hukukuna aykırılık teşkil etmektedir. Zira söz konusu bilgilerin pazardaki belirsizliği ortadan kaldıracağı ve rekabetçi davranışları koordine etmeye yol açacağı öngörülmektedir.
Rakipler arası bilgi paylaşımı, Yatay İşbirliği Anlaşmaları Hakkında Kılavuz (“Kılavuz”) çerçevesinde de incelenmiş olup Kılavuz’a göre; teşebbüslerin, kendilerini rakipleriyle kıyaslamalarına imkân sağlayarak etkinliklerini arttırmalarına sebep olabileceği kanaatiyle rekabeti bozmaya yönelik eylemler olarak değerlendirilmektedir. Nitekim Kılavuzda “bilgi paylaşımı, teşebbüslerin, stoklarını azaltmasına, kolay bozulabilen ürünlerini tüketicilere daha hızlı ulaştırmasına ya da talebin istikrarsızlığından kaynaklanan maliyetlerini düşürmesine de yardımcı olabileceği” öngörülmüştür.
Bilgi paylaşımı neticesinde rakiplerin pazar stratejileri hakkında bilgi sahibi olma olanağı artacağından bu durum rekabetin kısıtlanmasına neden olabilir. Kılavuz’da açıkça belirtildiği üzere bilgi paylaşımının rekabet hukuku bakımından etkisi; “pazarın yoğunlaşma derecesi, şeffaflığı, istikrarı, karmaşıklığı ve pazardaki teşebbüslerin benzerliği (simetri) gibi pazarın yapısına ilişkin unsurlar” dikkate alınarak değerlendirilmektedir. Bunun yanı sıra Rekabet Kurulu kararlarından anlaşılacağı üzere yapılan değerlendirmede pazarın yapısı da göz önüne alınmaktadır. Pazar koşulları çerçevesinde esasen teşebbüslerin, rakiplerinin mevcut ya da beklenen davranışlarına göre kendilerini uyarlaması ihlal olarak değerlendirilmemektedir. Ancak, bilgi paylaşımı rekabete duyarlı bilgilerin değişimi ile pazardaki belirsizliği azaltıyor ve rekabeti kısıtlayıcı işbirliğini kolaylaştırıyorsa, Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’un (“Kanun”) 4. Maddesi kapsamında ihlal teşkil edebilecektir. Şöyle ki; fiyat bazlı piyasalarda fiyat, maliyet, üretim miktarı, kapasite kullanımları ve stok bilgileri rekabetçi stratejiler ile doğrudan ilgili olmaları nedeniyle koordinasyonu kolaylaştırıcı olarak kabul edilmektedir. Bu kapsamda sayılan bilgilerin paylaşılması rekabet hukukuna aykırılık teşkil etmektedir.
Rekabet Kurulu kararları çerçevesinde teşebbüslerin iktisadi karar alma kabiliyetlerini etkilemesi bilgi paylaşımında esas unsur olarak değerlendirilmektedir. Şöyle ki; teşebbüslerin pazardaki koşullarını ve stratejilerini etkileyebilecek nitelikteki bilgilerin paylaşılmaması esas teşkil etmektedir. Ancak Kılavuz’da da açıkça belirtildiği üzere unutulmamalıdır ki bir teşebbüsün, rekabete duyarlı bilgilerini, gerçek anlamda kamuya açık şekilde, örneğin gazete vasıtasıyla, tek taraflı olarak ifşa etmesi, genellikle ihlal teşkil etmez.
Bilgi paylaşımı, pazarı şeffaf hale getirerek teşebbüslerin, rakiplerin, aralarındaki rekabeti kısıtlayıcı anlaşmaya aykırı davranışlarını tespit etmesini ve buna karşılık vermesini kolaylaştırmak suretiyle pazarda işbirlikçi sonucu mümkün kılabilir ya da bu davranışların sürdürülebilirliğini artırabilir. Bilgi değişimi öncesinde pazarın şeffaflık düzeyi ne kadar düşükse, bilgi değişiminin rekabeti bozucu etkisi o kadar yüksek olacaktır. Pazarın şeffaf hale gelmesinin bir sonucu olarak rakipler yeni rakiplere karşı önceden önlem alabilirler. Şeffaflık, teşebbüslerin rekabeti bozucu anlaşma yapmalarını ve sürdürmelerini kolaylaştırabilir. Öte yandan, potansiyel rakiplerin pazarda aktif duruma gelmeleri ve rekabet etmeleri önünde de rakipler arası bilgi paylaşımı bir engel oluşturmaktadır.
Bilgi paylaşımı sadece rakipler arasındaki ilişkide rekabeti engelleyici bir unsur olarak bulunmamakta bunun yanı sıra dikey bütünleşik teşebbüsler, alt pazar için bir ürünün fiyatını yükseltebilir ve bu sayede, alt pazardaki rakiplerinin maliyetlerini artırarak, pazarın rakiplere kapanmasına neden olabilirler.
Geleceğe yönelik planlara ilişkin bir bilgi paylaşımının rekabeti kısıtlama ihtimali, mevcut verilerin değişimine kıyasla daha fazladır. Zira, söz konusu bilgilerin paylaşılması ile rakiplerin, gelecekte uygulamayı planladıkları fiyat, üretim ya da satış miktarı gibi rekabete duyarlı bilgileri aralarında değişmesi, rekabeti kısıtlayıcı niteliktedir. İstatiksel ve toplam rakamlardan oluşan ya da geçmişe yönelik bilgilerin paylaşılması rekabete aykırılık teşkil etmemektedir. Ancak söz konusu bilgilerin geleceğe yönelik strateji yaratma etkisi olması sebebiyle marka ile birlikte belirtilmesi aykırılık oluşturabilecektir.
Sonuç olarak rakipler arası bilgi paylaşımı, teşebbüslerin birbirlerinden farklılık arz eden yönlerini tespit etmek ve böylece aralarındaki koordinasyonu kolaylaştırmak için yöntemler geliştirmelerine yardımcı olabilir. Bu bakımdan rakipler arasında geleceğe yönelik fiyat politikalarını ve arzın kontrolünü etkileyebilecek nitelikteki bilgilerin paylaşılmaması gerekmektedir.
Av. Yeşim Kumova